މިސަފުހާގެ ލިންކު ކޮޕީކުރޭ     އަރަބި ފިލިތައް ފޮރުވާ     އިޖްމާލީ އެކަނި ދައްކާ     އިޖްމާލީ އެކަނި ކޮޕީ  

مصدر النص: ترجمة معاني القرآن الكريم - لأبي بكر إبراهيم علي

Dhivehi | Translation of the Meanings of the Noble Quran - Bakurube (Abu Bakr Ibrahim Ali)

އަސްލު ފޮތުގެ މަސްދަރު: ކީރިތި قرآن ގެ މާނަތަކުގެ ތަރުޖަމާ | ލިޔުނީ: އަބޫބަކުރު އިބްރާހީމް ޢަލީ (ބަކުރުބެ)
(20/1/2013 މ. - 8/3/1434 ހ. - 72 އަހަރު) | އަޖްޔާދު (ދަގަނޑުތަޅާގެ) / ޅ. ހިންނަވަރު

ފޮތުގެ ޕީޑީއެފް | މުއައްލިފުގެ މައުލޫމާތު

ގްރީންޓެކް އެޕްސްގެ އަލްގުރްއާން އެޕްލިކޭޝަންގައި މި ތަރުޖަމާ މިހާރު ލިބޭނެއެވެ.

"Abu Bakr Ibrahim Ali died in 2013. Diligent efforts over the years to meet and explore with surviving relatives regarding permission to present the text have failed. The text is presented here exclusively for research and educational purposes."

---

تنبيه عن الرقمنة - ޑިޖިޓައިޒު ކުރުމާ ބެހޭ ނޯޓެއް

މި ތަރުޖަމާ ޑިޖިޓައިޒު ކުރުމުގެ ތެރޭގައި ކުށްތަކެއް ވަނީ ފެނިފައެވެ. ފިލިތަކެއް ނުވަތަ އަކުރުތަކެއް ރަނގަޅުނުވުން ފަދަ ސާފު ކުދި ކަންކަން ވާނީ އިތުރު ބަޔާނެއް ނެތި އިސްލާހު ކުރެވިފައެވެ. އެފަދަ އެތައް ސަތޭކަ ތަނެއް ވާނީ ރަނގަޅުކޮށްފައެވެ. އެއަށް ވުރެ ބޮޑެތި ކުށްތައް ވާނީ ގޮޅި ބްރެކެޓެއް ތެރޭގައި އިސްލާހު ކުރެވިފައެވެ. އަދިވެސް ކިޔުންތެރިންނަށް ކުށްތައް ފާހަގަވާ ވަރަކަށް އަހަރުމެން ނޯޓު ކުރަމުން ދާނަމެވެ. ދަންނާށެވެ. އެހެން ފޮތްތަކާ ޚިލާފަށް، މި ތަރުޖަމާ މިހާ މަދުން ނަމަވެސް އެޑިޓް ކުރަން ޖެހުނީ، ޑްރާފްޓު މަސައްކަތެއްގައި ހުންނަ ފަދައިން، އޭގައިވާ ލިޔުމާއި ޓައިޕު ކުރުމުގެ ކުށްތައް އިންތިހާއަށް ގިނަވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެ ގޮތުން އަހަރުމެން ރަނގަޅުކޮށްފައި ވާނީ، ލިޔުމާއި ޓައިޕު ކުރުމާއި ބަހުގައި ފެނުނު ބަވާހު (ފާޅުވެގެންވާ) ކުށްތަކާއި ވައްޓާލެވިފައިވާ ތަންތަންކޮޅު އެކަންޏެވެ. އެހެން އެއްވެސް އެއްޗެއްގައި އަތްލާފައެއް ނުވާނެއެވެ.

ދަންނާށެވެ. މީގެ ކުރިންވެސް އެކި ފަހަރުގެ މަތިން އެކި ފަރާތްތައް ވަނީ މި ތަރުޖަމާ އެޕްއަކަށް ހަދަން މަސައްކަތްކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް، ބަޔެއްގެ ފަރާތުން ޝައުގުވެރިކަމެއް ނުލިބި، އަނެއް ބަޔެއްގެ ފަރާތުން ހުރަސްތަކަކާ ދިމާވާތީ، އަަބަދުވެސް މަސައްކަތް ހުއްޓި، ނަތީޖާއަކާ ހިސާބަށް ވާސިލުވެވޭ ގޮތް ވަނީ ނުވެފައެވެ. ނަމަވެސް ﷲ ގެ ވާގިފުޅާއެކީ މިހާރު މި ވަނީ ތަރުޖަމާ އެޕްއަކަށް ހެދިފައެވެ. އެއާކު ބުނެލަން ޖެހޭ މުހިއްމު ވާހަކައެއް އެބަހުއްޓެވެ. ބަކުރުބެގެ ގުރްއާން ތަރުޖަމާއަކީ އަހަރެމެންގެ އެއްޗެއް ނުވަތަ މިލްކެއް ކަމަށް އެއްވެސް އިރަކު، އެއްވެސް ގޮތަކަށް ދައުވާއެއް ނުކުރަމެވެ. އެހެނަސް ބަކުރުބެއަށް ފަހު މި މުހިއްމު މަސައްކަތައިގެން ތެދުވެ، އެއަށް ޚިދުމަތް ކުރުމަށް، އިލްމީ ގޮތުންނާއި އެ ނޫންވެސް ގޮތްގޮތުން އެންމެ އައުލާކަން ބޮޑު ބަޔަކު އެ ކަން ކޮށްފައި ނުވުމާއެކު، އެތަކެއް އަހަރުތަކެއް ވަންދެން މި މަސައްކަތް ނުނެރި، ތާށިކަންމަތީ އަޅާނުލެވި ދޫކޮށްލެވިފައިވާތީ، އަހަރެމެންނަށް ފެނުނީ ކުޑަނަމަވެސް ހިދުމަތެއް ކޮށްދީ، މި މަސައްކަތް ޑިޖިޓައިޒު ކުރުމަށެވެ. އަދި މި މަސައްކަތާ ހަވާލުވާން އިލްމީ ގޮތުންނާއި އެ ނޫންވެސް ގޮތްގޮތުން އެންމެ އެކަށީގެންވާ ބަޔަކާއި، އެ ބަޔަކު ވަށައިގެންވާ މީހުން ގާތު މި ކަމުގައި އެހީއެއް ވެދިނުމަށް ވާނީ ވާހަކަދެކެވިފައެވެ. ނަމަވެސް އޭގައި ކުށް ހުންނާތީ، ފުރަތަމަ އެ ތަހުގީގު ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ބުނެ، އިހަށް އެ ޑިޖިޓައިޒު ކުރަން ނުފެންނަ ކަމަށް އަންގާ އެ ބަޔަކު އުޒުރުވެރިވިއެވެ. އެހެންކަމުން އޭގައިވާ ކުށްތައް އިސްލާހުކޮށް މުރާޖާ ކޮށްދިނުމަށް ވެސް އަހަރުމެން ވާނީ އެދިފައެވެ. ނަމަވެސް އެ ކަމަށް އެއްވެސް ވަރަކަށް އިޖާބައެއް ލިބޭ ގޮތެއް ނުވިއެވެ. އަދި އެހެން ފަހަރަކު އެންގީ، އިލްމީ ގޮތުންނާއި އެ ނޫންވެސް ގޮތްގޮތުން މާ އިސް ފަރާތެއްގެ ހިޔާލު ހޯދުމަށެވެ. ދެން އެ ދެންނެވި ފަރާތެއްގެ ގާތުގައި މި ތަރުޖަމާ ބަލައި ރަނގަޅު ކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދެއްވުމަށް އެދި ދެންނެވުމުން، އެ ހިސާބުން ސުވާލު އުފައްދަން ފެށީ ފޮތުގެ ހައްގުތަކާ މެދުގައެވެ. ފޮތުގެ ހުއްދައާއި ހުއްދަ ދިން ފަރާތްތަކާ މެދުގައެވެ. އަދި ބަކުރުބެގެ ތަރުޖަމާއަށް އޯޑިއޯ ރެކޯޑިންއެއް ހަދަން އުޅުނީމާވެސް އައި ހުރަހަކީ ހަމަ އެއް ބަޔެއްގެ އެއް ހުރަހެކެވެ. އެ އޯޑިއޯއަކުން ކިހާ ފައިދާއެއް ކުރެވުނީސްހެއްޔެވެ. ދެންވެސް އެ ބުނާ ހުއްދައެއް ހޯދުމަށް، ފޮތުގެ ހައްގު އިން ފަރާތްތަކާ ވާހަކަދެކެވުނެވެ. އޭރު ވަރަށް ތަރުހީބު ދެއްވިއެވެ. އެޕް ދެއްކީމާވެސް ވަރަށް ކަމުދިޔައެވެ. ނުނެރި ހުންނަތާ ކިތައް އަހަރުތޯއޭވެސް ދެންނެވިއެވެ. އަދި ހުއްދަ ދިން ކަމަށް ލިޔުމެއް މި ކޮޅުން ތައްޔާރު ކުރީމާ، އެ ކޮޅުން ސޮއިކުރަންވެސް ހަމަ ތައްޔާރަށް އިން ކަމަށް އެންގެވިއެވެ. އަދި އެ ކޮޅުން އިސްވެ، އަހަރުމެން ހުރި ތަނަކަށް ވަޑައިގެން، އަހަރުމެންނާ ބައްލަދުކޮށް މި ކަން ކުރެވޭ ގޮތް ހެއްދެވުމަށް ތައްޔާރަށް އިންނެވިއެވެ. މި ހިސާބުގައި ކަންތައް ވަނިކޮށް، ހަމަ އަނެއް ދުވަހު ބައްދަލުކޮށް އެ ހުއްދައެއް ލިބޭގޮތަށް ހުރިހާ ކަމެއް ހަމަޖެހިފައި ވަނިކޮށް، ފަހު ވަގުތުގައި އެއްކަލަ އިލްމީ ގޮތުންނާއި އެ ނޫންވެސް ގޮތްގޮތުން އެންމެ އެކަށީގެންވާ މާ އިސް ބަޔަކު އެ ދޭތެރެއަށް ވަދެ، ކޮންމެވެސް ވާހަކަތަކެއް ދެއްކިއެވެ. އެއަށްފަހު ހަމަ އެއްގޮތަކަށް ވެސް އުޅެ އުޅެ ކުރިން މި ދެންނެވި ހައްގު ގެންގުޅުއްވި ބޭފުޅުންނާ ބައްދަލުވެވޭ ގޮތެއް ނުވިއެވެ. ވަރަށް ވަރަށް މަސައްކަތް ކުރެވިއްޖެއެވެ. އަހަރެމެން އުޅުނީ އެ ޗާޕު ކުރާކަށް ނުވަތަ ވިއްކާކަށް ނޫނެވެ. ހަމައެކަނި އެޕްއަށް ލުމަށް ހުއްދަ ހޯދުމަށެވެ. އޭގެ ހައްގުތައް އޮންނާނީ ހަމަ ކުރިންވެސް އެ ހައްގުތަކުގެ ވެރި ފަރާތްތަކުގެ އަތްތަކުގައެވެ. ދެން ކޮންމެއަކަސް ހަމަ އެއް ކޯޅުމަކާއި ތާށިތަކެއްގެ ތެރެއަށް އަނެއްކާވެސް މި މަސައްކަތް އެއްލާލުމަށް ހިތް ތަން ނުދޭތީ، އަދި ފޮތަށް ހިދުމަތް ކުރުން މާ އައުލާވާތީ، އަހަރުމެންގެ ވަގުތާއި މަސައްކަތް ހޭދާ ކުރީ ބަކުރުބެގެ ފޮތް ކުރިއެރުވުމަށެވެ. ވީމާ ޚުލާސާއަކީ، ފުރަތަމަ ފޮތާ މެދު އިހުމާލުވީ އެއް ބަޔެކެވެ. އަދި ފޮތަށް ޚިދުމަތްކުރަން އުޅުނީމާ ހުއްދައާމެދު ސުވާލު އުފެއްދަންފެށީވެސް ހަމަ އެއް ބަޔެކެވެ. އަދި އެ ހުއްދައެއް ހޯދަން އުޅުނީމާވެސް ހުރަސް އެޅީ ހަމަ އެއްބަޔެކެވެ. ކޮންމެއަކަސް، އެހެން ބަޔެއްގެ ފަރާތުން މި މަސައްކަތާ މެދު އެއްވެސް ޝައުގުވެރިކަމެއް އަދި އިސްނެގުމެއް ނަގައިގެން އުޅޭތަން ނުފެންނާތީ، އަދި ކިއެއް، އެ ކަމަށް އުއްމީދުވެސް ނުކުރެވޭތީ، ދިރާސީ އަދި ތައުލީމީ ބޭނުންތަކަށް ޓަކައި ޑިޖިޓަލް ފޯމެޓްގައި މި ތަރުޖަމާ މިތާ ލިބޭނެއެވެ. އަދި ﷲ ގެ މަދަދަށް ފަހު އިޚްލާސްތެރި ކިޔުންތެރިންގެ އެހީއާއެކީ، ތަރުޖަމާގައިވާ ކުށްތައް ވީވަރަކުން މި ދަނީ އިސްލާހުކޮށް ފިލުވަމުންނެވެ. އަދި ބައިނަލް އަގްވާމީ އެޕްތަކުގައި މި ތަރުޖަމާ ހިމެނުމަށް އޭގެ ޑިވެލޮޕަރުންނާވެސް ވާނީ ވާހަކަ ދައްކާފައެވެ. އިލްމީ ގޮތުންނާއި އެ ނޫންވެސް ގޮތްގޮތުން އެންމެ އެކަށީގެންވާ ބަޔަކު، މި ތަރުޖަމާއާ މެދު އަޅާނުލެވި އުޒުރުތައް އެ ދެއްކީ، ފަހަރެއްގައި ބަކުރުބެގެ މަސައްކަތް އެއްފަރާތްކޮށްފައި، އެ ބަޔެއްގެ އަމިއްލަ ތަރުޖަމާއެއް ނެރުމުގައި މަޝްޣޫލުވެގެން އުޅޭތީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. ނުވަތަ ދިހަ އަހަރުދުވަސް ވަންދެން މިހާރުވެސް މި އަގުހުރި ފޮތާމެދު އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެވި ހުރީމާ، އެ ވެވުނު އިހުމާލެއްގެ އިހުސާސު ކުރެވޭތީ، ދެން އިތުރަށް އޭގައި އަތްލާން ނުކެރެނީ ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. އަދި އަމިއްލައަށް ނުކުރެވޭ ތާނގައި، ކުރާން ހުރި ބަޔަކު އެންމެފަހުން ވީމާ، އެ އިހްމާލުވި މީހުންގެ އަގު ވެއްޓި، މަންޒަރު ހަޑިވެ، ކްރެޑިޓް ގެއްލި ދާނެތީ، ދެން އޮތް ހަމައެކަނި ގޮތަކީ، ދެން ތިބި އެންމެވެސް ހުއްޓުވައި، އެއްވެސް ވަރަކަށް ފޮތް ނެރުނަ ނުދީ ހިފެހެއްޓުން ކަމުގައިވެސް ވެދާނެއެވެ. كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ. ދަންނަވަންހެއްޔެވެ. މިއީ މުބާރާތެއް ނޫނެވެ. އިލްމަކީ ހަމައެކަނި ވަކި ޖަމިއްޔާއެއް ފަތުރަން އޮތް އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ނުގުޅި މި ރާއްޖެއަކު ނޫޅެވޭނޭ، ކާމިޔާބުވާނީ އަހަރުމެންނާ ގުޅޭ މީހުންނޭ، އަދި ކާމިޔާބުނުވެ ނެތިފަނާވާނީ ނުވަތަ ކޮށްލާނީ ނުގުޅޭ މީހުންނޭ، އަދި ގުޅުން ބޭއްވޭނީވެސް އަހަރެމެން ބުނާ ބަޔަކާއޭ، ނޫންނަމަ ދެކޮޅަށް އިންޒާރުދޭނަމޭ، މި ދިމާލަށް ނުދަމާހެއްޔެވެ. ސުވަރުގެ ވަނުން އޮތީކީ ވަކި ތިބުނާ ބަޔަކާ ގުޅިގެނެއް ނޫނެވެ. ﷲ ގެ މަގަށް ގޮވާލުމަކީ ކުޅިވަރެއް ކަމުގައި ނަހަދަމާހެއްޔެވެ. އެއްބަޔަކު ކަމެއް ކޮށްލާ އިރަށް، އަނެއް ބަޔަކު ހަމަ އެ ކަމެއް، އެޔަށް ވުރެ ކުރިން ނެރެވޭތޯ އެބަ ދުއްވައިގަނެއެވެ. މީހަކު މަސައްކަތެއް ކުރަންޏާ، އަބަދުވެސް އެ ކޮންޓްރޯލު ކުރަން މި ޖެހެނީ ވަކި ބަޔެކެވެ. އެހެން މީހުން ތިބެން ޖެހޭނީ ދަށުގައެވެ. އެހެން ނޫނީ ކަމަކު ނުދެއެވެ. ބުނަނީ ހުރިހާ ދިރޭތަކެތި ހަމަހަމައެވެ. ނަމަވެސް ބައެއް ދިރޭތަކެތި، އަނެއްބައި ދިރޭތަކެއްޗަށް ވުރެ ހަމަހަމައެވެ. އެންމެންވެސް ދާން މި މަޖުބޫރުވަނީ އެއް ޖާނިބަކާ ދިމާލަށެވެ. މާފިޔާ ސްޓައިލަށް ދައުވަތުގެ ކަންކަން ކުރެވިގެން ނުވާނެއެވެ. ދަންނާށެވެ. ބާކީ ދެމި އޮންނާނީ ﷲ އަށް ޓަކައިވި ކަމެކެވެ. ނަމާއި، ޖަމިއްޔާ ޖަމާއަތްތަކެއް ނޫނެވެ. ފަހަރެއްގައި، ބިޔަ ބޮޑު މެއިންސްޓްރީމް ގްރޫޕްތަކުން މިލިޔަނުން ފަންޑުކޮށްގެން، އެހާވަރަށް މީހުން އެއްކޮށްގެން މިހިރަ ހަދާ އިންސްޓިޓިޔޫޓްތަކަށް ނުލައްވާ ބަރަކާތެއް، މަދު އަޚުންތަކެއް ނުވަތަ ވަކި ފަރުދުންތަކެއް މި ދީނަށް ކޮށްދޭ މަސައްކަތެއްގައި ﷲ ލައްވާފާނެއެވެ. މިއީ ފެންނާން އޮތް ހަގީގަތެއް ނޫންހެއްޔެވެ. އެކަމު ދެން ވެސް ފެންނާނެ އަނެއް ހަގީގަތަކީ، ބައެއް މީހުން 350 ރުފިޔާއަށް އިޚްލާސްތެރިކަމުގެ އިންޓެންސިވް ވޯކްޝޮޕްތައް ނަގައިދޭތަން ކަންނޭނގެއެވެ. وَاللَّهُ المُستَعَانُ وَعَلَيهِ التُّكلَانُ. ދުއާއަކީ، އަހަރެމެންނަކީ ހެޔޮ ކަންކަމަށްވާ ތަޅުދަނޑިތަކެއް ކަމުގައި ލައްވައި، ނުބައި ކަންކަމަށްވާ ތަޅުތަކެއް ކަމުގައި ލެއްވުމެވެ. އަދި އޭގެ އިދިކޮޅަށްވާ ބަޔަކު ކަމުގައި ނުލެއްވުމެވެ. އާމީން.

---

ބަކުރުބެގެ ތަރުޖަމާ ޑިޖިޓައިޒު ކުރުމުގައި އެހީތެރިވި ފަރާތްތައް

އ.ޔ، އސ. އިބްރާހީމް ދީދީ، ބބ.، އަޝްފާ މ.، މޫސާ ޢަބްދުލް ޣަނީ، ނިހާން ޢަލީ، ޢަބްދު ﷲ އަޙްސަން ސަޢީދު، މުޙައްމަދު މާއިޒު މުޢާވިޔަތު، ޢަލީ ޝާފިޢީ، މުޙައްމަދު މަފާޒު އަޙްމަދު، މުޙައްމަދު ޢަބްދުއްސައްތާރު، ޢައްވާމް މުޙައްމަދު، މުޙައްމަދު ބިން މޫސާ، އާދަމް އިފްހާމް، އަޙްމަދު އަޙްސަމް، އިބްރާހީމް ޢާދިލު، މުޙައްމަދު ޙަފީޡް، ޒަހްވާން ނާޒިމް، ޚަދީޖާ، ސާމީ އިލްޔާސް، އިސްމާޢީލު ޖުމައިލު މުޙައްމަދު، އަދި އެ ނޫންވެސް އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ.  — އިތުރު މައުލޫމާތު.

ﷲ އަށް ހަމްދު ކުރަމެވެ. މިއީ 4 މަސްދުވަހުން އަހަރެމެން އެކުލަވާލި ޑޭޓާބޭސެކެވެ. މި ޑޭޓާބޭސްގައި 6236 އާޔަތް ހިމެނެއެވެ. އެއިން ކޮންމެ އާޔަތަކަށް ލަފްޒީ އަދި އިޖުމާލީ ތަރުޖަމާއެއް ވެއެވެ. މި ބޮޑު މަސައްކަތުގައި ބައިވެރިވީ އަރަބި ބަހާއި ދިވެހި ބަހަށް ޝައުގުވެރިވާ ފަރާތްތަކާއި، ދީނީ ކަންކަމާއި ދައުވަތު ފޯރުކޮށްދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރާ އަޚުންނާއި އުޚްތުންނާއި، ތަރުޖަމާ ކުރުމުގެ ފަންނަށް ނުހަނު ލޯބިކުރާ ފަރާތްތަކެކެވެ. އެއީ އަގީދާގެ ގޮތުން މައްސަލަ ނެތް ތަރުޖަމާތައް ލިބުން ދަތިވެފައި، ސައްހަ ތަރުޖަމާއަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭނުން ޖެހިފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. އުއްމީދަކީ މި މަސައްކަތުގެ ސަބަބުން ފަސޭހަކަމާއެކީ ގުރްއާނުގެ ބަސްތަކުގެ މާނަ ބެލޭނެ ގޮތެއް ފަހިވެގެން ދިޔުމެވެ. އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ މި ކަމުގެ ފައިދާ އެންމެހައި ދިވެހިންނަށް ލިބިގެން ދާނެއެވެ. ޔާ ﷲ އެވެ. އަޅަމެންގެ މި މަސައްކަތް ގަބޫލު ކުރައްވާ، މިކަމުގައި ބަރަކާތް ލައްވާށިއެވެ. އަދި އަޅަމެންގެ ހެޔޮ އަމަލުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމަނުއްވާށިއެވެ. އަދި މިއީ ގިޔާމަތަށް ދާންދެން ދެމިގެންދާ ސަދަގާ ޖާރިއާއެއް ކަމުގައި ލައްވާށިއެވެ. އަދި މިކަމުގައި ބައިވެރިވި އެންމެހައި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނާއި އެ މީހުންގެ އާއިލާތަކާއި ރަހުމަތްތެރިންނަށް ފާފަ ފުއްސަވާދެއްވާ، ހައްގުގެ މަގަށް މަގުދައްކަވާ، އަދި އެ މަގުގައި ސާބިތުކަން ދެއްވާށިއެވެ. އާމީން.

---